Geplaatst op 22-04-2022
"Je blijft wel van mijn brood af", zei een bezoeker van mijn praktijk bijna vrij snel nadat ik een aantal voedingsaanpassingen voorstelde. Herken je dit? Een ontzettend verlangen naar melk, brood of kaas? Je hebt echt het idee dat je het nodig hebt en dus goed voor je is. Dat is helemaal niet onlogisch. Het heeft alleen een paar nadelen die je makkelijk kunt ondervangen als je eenmaal weet hoe het werkt.
Sommige mensen hebben een grote behoefte aan zuivel en brood. Dat komt omdat in beide producten stoffen zitten die verslavend zijn. Daarom is voor veel mensen een broodje kaas letterlijk verslavend. Dat komt omdat in deze voedingsmiddelen stoffen zitten die lijken op endorfine.
Exorfinen (exo betekend van buiten) zijn eiwitten met een opium-achtige structuur die ons eenzelfde soort gevoel geven als onze lichaamseigen endorfine. Endorfines geven een beloningsgevoel en rust. Exorfinen zijn een tussenproduct die in ons maag-darmkanaal ontstaan tijdens de vertering van zuivel en brood, maar ook soja en spinazie. Bij gluten heet dit gliamorfine en bij melk casomorfine. Normaal gesproken worden exorfinen afgebroken en afgevoerd en hebben we er geen last van. Wanneer dit niet gebeurt kunnen ze voor behoorlijk wat onrust zorgen.
Het nadeel van exorfinen is dat ze de werking van onze lichaamseigen endorfinen verstoren door ze na te bootsen. Door steeds op de stoel te gaan zitten van onze eigen endorfines houden ze deze plek bezet en gaat ons lichaam minder endorfines aan maken. Wel zo efficiënt. Wanneer je steeds exorfinen aanvoert dan gaat je lichaam er ongevoeliger op reageren. Dit kan uiteindelijk leiden tot een resistentie. Dat betekent dat je steeds meer nodig hebt voor hetzelfde effect. Dit weten we van verslaving aan alcohol en van drugs, maar dit geld dus ook voor stoffen in onze voeding.
Verteren van eiwitten gebeurt met behulp van enzymen. Enzymen kun je zien als een soort schaar die eiwitketens in kleine stukjes knipt zodat ze kunnen worden opgenomen. Voor het afbreken van exorfinen hebben we het enzym DPP-IV nodig. Eigenlijk is dit enzym hier niet voor bedoeld. DPP-IV heeft bijvoorbeeld een belangrijke taak als pijndemper en het gezond houden van de darmwand. Ook breekt het een stof af die verantwoordelijk is voor ons hongergevoel. Dat betekent dat we kunnen stoppen met eten en ons verzadigd voelen. DPP-IV activeert de wondheling en reguleert ontstekingsreacties (dat dit niet uit de klauwen loopt) en stimuleert de afbraak van kankercellen. DPP-IV beschermt tegen bacteriën in de mond en luchtwegen en breekt histamine af. Het speelt dus een rol bij luchtweginfecties, middenoorontsteking en allergieën. Wanneer je veel brood, kaas en melk eet, gaat dit ten koste van andere functies van DPP-IV.
Er zijn dus 2 dingen aan de hand bij het eten van een (veel) broodjes kaas en het drinken van melk. Aan de ene kant wordt ons beloningssysteem gekaapt door nep morfineachtige stoffen en ons ongevoelig maken van onze eigen beloningsstoffen. Aan de andere kant wordt DPP-IV, dat eigenlijk niet voor de afbraak van dit stofje is, misbruikt waardoor het zijn 'eigen werk' niet meer kan doen. Er zijn mensen die de genetische predispositie hebben over minder DPP-IV te beschikken. Deze mensen zijn dus gevoeliger voor endorfineresistentie en de klachten die hier bij horen.
Een tekort aan DPP-IV en een endorfine resistentie kan een of meer van de volgende klachten geven: verhoogde pijngrens, allergieën, auto-immuniteit, parkinson, astma/ COPD, trage wondheling, toename van stress, gejaagdheid, angst, Motorische onrust (ADHD), middenoorontsteking (bij kinderen), eetverslaving (broodje kaas), overgewicht, hart- en vaatproblemen en darmproblematiek met ontstekingen. Het maakt ook gevoelig voor allerlei verslavingen die een beloningsgevoel stimuleren.
Is het dan noodzakelijk om voor altijd helemaal te stoppen met het eten van brood met kaas of het drinken van melk? Nee, dat hoeft ook weer niet. Hoewel het voor mensen met bovengenoemde klachten wel een goed idee kan zijn om dit uit te proberen. Als klachten verminderen dan weet je waar de oorzaak ongeveer te vinden is.
Wanneer je geen exorfine voeding meer neemt en klachten verminderen niet kan er ook nog iets anders aan de hand zijn. Naast exorfinen uit voeding kunnen exorfinen namelijk ook geproduceerd worden door pathogenen in de darm. Schimmels bijvoorbeeld. Met goeie begeleiding kun je hier prima van af komen.
SuppletieDrie weken geen tarwe, zuivel en soja eten kan uitwijzen of er sprake kan zijn van een tekort aan DPP-IV. Daarnaast is DPP-IV er ook in supplement vorm. Dit kan zeer snel een verlichting van klachten geven door het afbreken van exorfinen. Uiteindelijk is het natuurlijk niet een oplossing maar een tijdelijk hulpje. VariatieBesef dat wanneer je stopt met een stof te nemen die jou een goed gevoel geeft dat je lichaam even de tijd nodig heeft om zelf deze stoffen weer te gaan maken en er gevoeligheid voor te krijgen. |
Dit voelt niet fijn, dat is noodzakelijk voor herstel. Belangrijk is dat je varieert. Niet alleen met voeding, ook met gedrag helpt het om niet altijd hetzelfde te doen. Wanneer je variatie aanbrengt in je voedingspatroon en gedrag is de kans op resistentie en dus verslavingen, kleiner. Als je veel aan het zorgen bent (kinderen of werk), pak dan ook eens een studie op of ga lekker op avontuur in het bos. Begin iets nieuws en daag jezelf een beetje uit.Soms is er overvloed, soms is er schaarste. Vast af en toe. In de winter zijn er knollen en in de zomer komkommers. Ons systeem is gebouwd op variatie. Variatie houdt ons beloningssysteem intact. Alles in ons lichaam is gericht op behoud van evenwicht. Dit evenwicht wordt niet bereikt door een enkel systeem te overbelasten maar juist door verandering. Zoals mijn leermeester in haar keuken met grote letters heeft hangen: "VARIATIE IS HET TOVERWOORD."
Ineke Eebes
Orthomoleculair therapeut bij depressie en burn-out
