Geplaatst op 13-01-2022
'It's not over when you lose, it's over when you quit'.
Via deze column wil ik graag mijn lezers een heel mooi 2022 wensen. Dat alle hartenwensen in vervulling mogen gaan. Het is een bewogen jaar geweest en persoonlijk wens ik en ga ik er van uit dat dit jaar een stuk beter gaat worden Zo lijkt het soms niet echt en toch is het belangrijk dat dit wel blijven geloven. Het is belangrijk dat we het voor ons zien en echt gaan voelen in ons hart. Dit geldt niet alleen voor de situatie in de wereld, maar ook en vooral voor je eigen leven. Deze tijd van het jaar nodigt uit tot het schrijven van een artikel over afvallen. Of eigenlijk, niet over afvallen, maar wel over gewicht. Dat zal ik uitleggen.
In deze tijd van het jaar, zo na de feestdagen, zie ik allerlei artikelen en reclames over uiteenlopende middeltjes en methodes die je helpen heel snel veel gewicht kwijt te raken. De een is nog beter en sneller dan de ander. Goede timing. Ik heb daar moeite mee omdat al die pilletjes en poedertjes misschien werken, maar op de lange duur vooral lucratief zijn voor de industrie. In het beste geval raak je wat kilo's kwijt om er later in het kwadraat weer bij te komen. Afvallen is daardoor voor veel mensen erg beladen. Ik ken veel mensen die hun hele leven al worstelen met hun gewicht. Het roept voor velen vooral spanning op. Om die reden heb ik het in mijn praktijk dus ook nooit over afvallen, maar over het bereiken van je natuurlijke gewicht, een bijproduct van een evenwichtig en gelukkig leven. Afvallen geeft namelijk stress en stress heeft een zeer negatieve invloed op het verliezen van gewicht. Hoe zit dat?
Laten we even uitgaan van de meest basale vorm van stress. Er staat een leeuw voor je neus. Wat doe je? Je hebt drie opties, vechten, vluchten of bevriezen. (Mensen hebben ook nog de optie om te communiceren, maar ik raad het hier niet aan.) Vaak is dit niet eens een bewuste keuze. Deze 'keuze' is een reflex en hoe gek het ook klinkt, dit heeft onder andere te maken met de 'stofjes' die je tot je beschikking hebt.
De reactie die je geeft, wordt aangestuurd door je sympathisch zenuwstelsel, onderdeel van je autonome zenuwstelsel, wat betekent dat het zichzelf bestuurt en wij dit niet bewust doen. Er worden allerlei stofjes afgegeven zoals adrenaline, noradrenaline en cortisol. Cortisol kennen de meeste mensen als ons stresshormoon. Cortisol moet ervoor zorgen dat er een zoektocht gestart wordt naar de oplossing van het probleem: een leeuw!
Cortisol doet nog meer dingen. Het zorgt er ook voor dat jouw lichaam tijdelijk insuline resistent wordt en op de spaarstand gezet wordt. Insulineresistent betekent dat jouw lichaamscellen geen glucose opnemen. Dit klinkt gek maar is heel slim. Kijk maar. Laten we er van uit gaan dat jij vlucht. WAT is de hoogste prioriteit van het lichaam wanneer het gaat om de verdeling van glucose en water? Dat zijn je hersenen. Zonder hersenen is het game over. Je hersenen draaien op glucose. Door je lichaam tijdelijk te blokkeren van de opname van glucose zorgt het systeem er zo voor dat alles naar de hersenen gaat. Dit vergroot écht je overlevingskansen. De spieren waar je mee aan het weg rennen bent hebben namelijk hun eigen energievoorraadje.
Laten we er van uit gaan dat jij de vlucht hebt overleefd. Wanneer de juiste oplossing voor een zoektocht (vluchten) is gevonden en dit succesvol is afgerond, bereikt cortisol een piekmoment. Dit moment is cruciaal voor de rest van de cascade. Doordat cortisol een piek bereikt krijgt serotonine en vervolgens GABA (neurotransmitters en hormonen) toestemming om het werk af te maken. Serotonine geeft je een geluksgevoel (yes, overleefd!) en GABA zorgt voor regeneratie van je weefsels en voor rust. Je kunt nu afschakelen en herstellen.
Nu een andere vorm van stress. Je bent aan het uitdrogen. Er moet een oplossing komen dus de hele cascade wordt weer opgestart. De 'zoek' gaat aan en cortisol zorgt dat je gaat bewegen in de richting van de oplossing. De kraan (of een riviertje). Je weet niet hoelang de tocht gaat duren dus je lichaam wordt weer even tijdelijk insulineresistent gemaakt en gaat weer op de spaarstand zodat er geen vocht en glucose verloren gaan. Oplossing gevonden, water gedronken, afschakelen, rust en geluksgevoelens.
Nu een andere vorm van stress. Je bent eenzaam. Je wordt onrustig en zoekt een oplossing. Cortisol maakt je lichaam insuline resistent en je gaat op de spaarstand. Wat je nodig hebt, is misschien wel verbinding, contact of aanraking. Jij loopt naar de proviand kast. Je eet chips of M&M’s. Je krijgt nu glucose (suiker) binnen terwijl je cellen het niet op kunnen nemen. Je bent ook niet aan het bewegen. Wat gebeurt er met de glucose?
Deze gaat direct naar je vetopslag omdat je lijf het niet kan opnemen. Je maakt geen serotonine aan want je had niet de juiste oplossing bij het probleem. Geen geluksgevoel dus. Je maakt ook geen GABA aan en komt ook niet tot rust. Wat er wel gebeurt, is dat je een korte beloning krijgt. Je voelt je heel eventjes beter (het lijkt op geluk) maar omdat je niet de juiste oplossing bij het probleem hebt gevonden gaat de zoek weer aan en het begint weer opnieuw.
Stel nou dat jouw 'zoek' aan is en je hebt geen idee welke oplossing hierbij hoort en vervolgens mag je ook nog eens geen koekjes van jezelf eten. Dit is nog meer stress. Wat belangrijk is om te begrijpen is dat ons lichaam dezelfde reactie geeft op ELKE vorm van stress. Stress is cortisol en cortisol is....
Om je een idee te geven noem ik hier een aantal voorbeelden van chronische leeuwen. Lichamelijk: Letsel, Ondervoeding, Operatie, Extreme kou, Extreme hitte, Uitdroging, Uitputting, Extreme inspanning, Giftige stoffen, Allergieën, Astma en Slaapgebrek. Emotioneel/ psychisch: Echtscheiding, Ernstige ruzies, Langdurig onder druk gezet worden, Baan verlies, Financiële Problemen, Gewond raken of sterven van een geliefde, Bespotting of vernedering en onverwerkt trauma.
Is het dan zo dat er geen middeltjes of supplementen zijn die kunnen ondersteunen met gewichtsbeheersing? Tuurlijk wel! Wanneer jouw lichaam in de stressmodus staat kun je gebruik maken van bepaalde stoffen die zorgen dat jouw cortisol een beetje geblokkeerd wordt. Ashwaganda, kurkuma of ginseng, zogeheten 'adaptogenen' hebben hier invloed op. Omega3 visolie is een hele belangrijk stof voor de werking van je hersenen en zorgt voor lagere cortisol, adrenaline en noradrenaline concentraties. Je bent dus minder gejaagd met voldoende van deze stoffen. Goede multivitaminen zijn sowieso aan te raden. Stress en trauma kosten heel veel stoffen. Vul dus in ieder geval aan en neem een beetje extra. Zo voorkom je in ieder geval dat je lichamelijk aftakelt.
Je kunt ook proberen je vetverbranding te stimuleren door appelazijn te gebruiken. Dit heeft veel meer gezondheidsvoordelen. Het is wel raadzaam om ook te gaan bewegen. Dit mag ook wandelen zijn! Hardlopen is voor veel mensen stress. Net als lijnen. Het is verleidelijk en geeft een gevoel dat je er iets aan doet, maar negen van de tien keer beland je weer op hetzelfde punt van frustratie. Doe dit keer iets anders.
Wanneer je graag jouw natuurlijke gewicht wil bereiken en weer lekker in je vel wil komen te zitten ga dan aan de slag te gaan met de zoek die bij jou aan staat. Identificeer jouw chronische leeuw. Wat is het dat jou zo veel stress geeft? Als het niet op te lossen is met vechten of vluchten dan hebben wij mensen gelukkig nog een andere optie en dat is nadenken en communiceren. Verander wat je niet accepteren kunt en accepteer dat wat je niet veranderen kunt. Accepteer en omarm het met heel je hart.
Ineke Eebes
Orthomoleculair therapeut bij depressie en burn-out
Disclaimer: Mijn visie en adviezen zijn niet ter vervanging van die van een arts of specialist. Alle supplementen kunnen interacties aangaan met reguliere medicijnen. Controleer dit zelf op het farmacotherapeutisch Compas of raadpleeg je voorschrijvend arts.
